Wat is epoxy? Leer werken met epoxyhars

Wat is epoxy?

Epoxy is een uitzonderlijk harde en taaie chemische kunsthars dat bestaat uit 2 componenten, deze 2 componenten meng je met elkaar in de juiste verhouding om de vloeistoffen uit te laten harden. Het verschilt van andere harssoorten, zoals polyester en vinylester, doordat het superieure eigenschappen heeft op het gebied van hechting en weerstand tegen chemicaliën, water etc. Epoxy hars ontstaat uit een chemische reactie tussen de 2 componenten. De chemische reactie die ontstaat is exothermisch, dat wil zeggen dat er warmte ontstaat bij het uitharden. Epoxy is het resultaat van de dwarsverbinding tussen de moleculen van de hars en de harder. Onze epoxy ruikt niet of nauwelijks. Uitgeharde epoxy is veilig voor mens, dier en plant.

Epoxy kan worden gebruikt als lijm, plamuur, lamineerhars, om te coaten, het ingieten van objecten en voor creatieve toepassingen zoals resin art en schilderijen. Onze universele epoxy is een all round epoxy met een lage viscositeit, het drenkt goed door in glasweefsel en laat zich goed mengen met vulmiddelen om plamuur of lijm te maken.Voor het gieten van dikkere lagen voor creatieve toepassingen worden epoxy gietharsen gebruikt, je noemt een epoxy een giethars wanneer de voornaamste toepassing gieten is. Het verschil hierin zit in de tragere harder waardoor er meer epoxy bij elkaar kan komen zonder dat het te warm wordt door de reactie tussen hars en harder.

De hechting van epoxy, waar hecht epoxy niet op?

Epoxy hecht op vrijwel elke ondergrond. Te denken valt aan hout, metaal, aluminium, polyester, (de meeste) kunststoffen, steen, beton etc. Epoxy hecht niet of slecht op polyethyleen (PE). Hiervan zijn de meeste vuilniszakken gemaakt. Handig als je werkstuk van de ondergrond moet kunnen loskomen. Epoxy hecht ook niet aan siliconen waardoor je epoxy makkelijk kunt verwijderen en mallen van siliconenrubber herbruikbaar zijn. Hier vind je onze middelen waar epoxy niet aan hecht, zoals PE tape, speciale loswas en siliconenrubber voor het zelf maken van mallen. Bekijk hier onze siliconen mallen.

Veiligheid

Epoxy moet op een veilige manier worden opgeslagen zodat het niet, in het bijzonder voor kinderen, in contact met de blote huid komt of ingeslikt kan worden. Er is een klein percentage mensen dat een allergie heeft voor epoxy. Dit kan zich uiten in roodheid, jeuk, tranende ogen en/of kortademigheid. Deze symptomen gaan over maar vermijd voortaan direct (huid)contact met niet uitgeharde epoxy.

Wij raden aan om gezichts- en huidbescherming te gebruiken tijdens het werken met epoxy. Gebruik tijdens het schuren van hout of epoxy altijd deugdelijke adembescherming om het inademen van stof te voorkomen. Mocht de huid toch in contact komen met epoxy, gebruik dan liever geen chemische middelen. Azijn helpt het best om de nog niet uitgeharde epoxy van voorwerpen te verwijderen. Gebruik altijd handschoenen en vermijd contact tussen nog niet uitgeharde epoxyhars en -harder en de blote huid. Wij raden aan om nitril handschoenen te gebruiken. Bij zeer regelmatig gebruik of bij het werken in slecht geventileerde ruimtes kun je adembescherming dragen, bij de meeste van onze epoxyharsen is dit echter niet nodig. Alle middelen om veilig te werken met epoxy vind je hier.

Mochten er zich toch gezondheidsproblemen voordoen consulteer dan een arts.

De hars en de harder hebben een lage brandbaarheid, maar onthoudt dat andere chemische middelen die worden gebruikt voor bijvoorbeeld ontvetten, zoals aceton en thinner, wel zeer licht ontvlambaar zijn.

Hoe gebruik je epoxy?

Hars en harder worden nooit los gebruikt maar altijd in combinatie. Je mengt de twee componenten volgens de handleiding op het etiket, sommige epoxyharsen worden in verhouding op gewicht gemengd en andere op volume. Hou je aan de op het etiket aangegeven mengverhouding. Probeer niet de uithardtijd te verkorten door meer harder toe te voegen: Het werkt niet. In tegendeel, teveel harder zorgt dat de epoxy helemaal niet uithardt.

Voorbereiden van de ondergrond

Epoxy hecht slecht op een vuile of vettige ondergrond. Maak de ondergrond altijd eerst schoon en vetvrij met bijvoorbeeld St.Marc, thinner, aceton of water en ammonia. Gebruik geen terpentine of wasbenzine om te ontvetten.
Schuur de ondergrond op met een groffe korrel (80-120).

Mengen van hars en harder

Onze universele epoxy moet op gewicht worden gemengd. Gebruik dus een weegschaal.
Mix de hars en harder zorgvuldig. Wij gebruiken tongspatels maar elk houtje voldoet. 
Meng de hars en harder altijd in een ronde beker of pot en niet in een vierkante. Zo voorkom je dat er ongemengde resten in hoeken achterblijven. Zorg ook dat de randen van de mengbeker geen losse hars of harder bevatten. Meng de hars en harder minimaal een minuut goed door elkaar.

Toevoegen van vulmiddelen aan de epoxy

Vulmiddelen worden toegevoegd nadat de epoxyhars en -harder zijn gemengd. Voeg zoveel toe tot de gewenste dikte is bereikt. Voor epoxylijm tot ca. de dikte van ketchup, voor een epoxyplamuur die blijft staan tot de dikte van pindakaas.

Toevoegen van kleurstoffen(pigmenten) aan de epoxy

Epoxy kan ook gecombineerd worden met kleurpigmenten. Om epoxy volledig dekkend te kleuren worden speciale epoxy pigmentpastas gebruikt. Deze zijn op basis van de epoxyhars. Om een goede dekking te verkrijgen wordt ca. 10% pigmentpasta toegevoegd. Voeg je minder toe dan blijft de kleur enigszins opaal. Omdat de pigmentpasta op basis van de epoxyhars is kan deze voor het mengen aan de hars worden toegevoegd. Zo ben je verzekerd dat de verschillende aangemaakte porties dezelfde kleur en dekking hebben.

Voor creatieve toepassingen wordt vaak gebruik gemaakt van metallic pigmenten of transparante epoxypigmenten. Het is ook mogelijk om epoxy te combineren met glow in the dark pigment.

Coaten met epoxy

Voor het langdurig beschermen van hout, polyester, beton, (piep)schuim, metaal en aluminium coat je het werkstuk een of meerdere malen met epoxy. Coaten is eenvoudig: De hars wordt op dezelfde manier aangebracht als bij schilderen, met een roller of een kwast. Gebruik wegwerpkwasten en/of speciale epoxyrollers. Gebruik geen schuimrollers; deze brengen lucht in de coating.
Breng liever meerdere dunne lagen aan dan één dikke om druipers en zakkers te voorkomen.

Meerdere lagen aanbrengen. Dit kan op 2 manieren:
1) Nat op nat is het meest efficiënt maar vereist wat planning. Als de eerste laag aan het uitharden is (niet meer kleverig maar een vingerafdruk is nog zichtbaar), kan direct een 2e laag worden aangebracht.

Is de eerste laag al uitgehard dan moet de eerste laag weer licht worden opgeschuurd met (korrel 80-100) en ontvet worden.

Door het toevoegen van de juiste vulmiddelen krijg je een ijzersterke, mooi vullende epoxylijm. Wij bevelen aan om alle te verlijmen oppervlaktes eerst met onverdikte epoxy voor te behandelen. Dit is vooral belangrijk bij grotere contactoppervlakken. Voeg daarna vulmiddel toe aan de epoxy (voor lijm bijvoorbeeld aerosil, stewathix of katoen) tot een pasta ontstaat met de dikte van ketchup. Er hoeft maar lichte druk op de te lijmen delen worden uitgeoefend en er moet een hoeveelheid epoxylijm tussen de delen blijven. Bij een te strakke verbinding of teveel druk ontstaat een zwakkere verbinding. Als er verticaal gewerkt moet worden kan de lijm dikker gemaakt worden tot een dikte van pindakaas.

Het maken van een epoxy fillet

Een ijzersterke verbinding krijg je door om het verlijmde deel een fillet (lijmrups) aan te brengen. Met een tongspatel krijg je een nette ronding. Om snel grote stukken te doen kun je de epoxylijm in een leeg kitpatroon of spuitzak verwerken.

Voor het aanbrengen van de fillet raden we aan om eerst de ondergrond te coaten met onverdikte epoxy. Daarna kan direct de fillet worden aangebracht.De fillet kan extra worden versterkt met glasweefsel(band).

Epoxy fillets zijn ook zeer aan te bevelen wanneer er achteraf glasweefsel wordt aangebracht. Het is vrijwel niet mogelijk om glasweefsel in een haakse hoek te lamineren waardoor er lucht achter het laminaat blijft zitten. Dit is ongewenst en verzwakt de constructie. Om dit te voorkomen wordt eerst een fillet aangebracht waar het glasweefsel strak op aan kan sluiten.

Epoxyplamuur

Epoxyplamuur is kant en klaar verkrijgbaar maar ook eenvoudig zelf te maken. Voeg microballoons toe aan de gemengde epoxy tot de gewenste dikte wordt verkregen. Microballoons zijn holle glasbolletjes die in combinatie met epoxy een lichtgewicht en ijzersterke plamuur oplevert die waterdicht is en goed schuurbaar. Epoxyplamuur krimpt niet tijdens uitharding.

Glasweefsel lamineren

Door middel van lamineren kan een bootromp of ander onderdeel worden gemaakt of versterkt. Lamineren is niet moeilijk maar vereist wat planning: Zorg eerst dat het glasweefsel op maat is geknipt. Vervolgens wordt de ondergrond (na schuren en ontvetten) gecoat met epoxy. 

Positioneer het stuk glasweefsel op de ondergrond. Het weefsel zal al grotendeels de hars opnemen en transparant worden. Tamponeer vervolgens het glasweefsel met een kwast in een loodrechte beweging zodat het weefsel niet verschuift. 

Droog glasweefsel is wit van kleur maar eenmaal doordrenkt wordt het doorzichtig. Gebruik niet meer hars dan nodig is om het glasweefsel nat te maken. Het glasweefsel mag niet gaan drijven in de epoxy. Een laminaat met veel glasweefsel is sterker dan een laminaat met veel epoxy. Sterker nog: Teveel hars maakt het laminaat zwakker. Niet sterker. Daarom; zodra het glasweefsel nat is druk je de overtollige hars eruit met een squeegee (plastic spatel). Luchtbellen kunnen uit het laminaat worden gedrukt met een lamineerroller, maar vaak voldoet een squeegee.

Er kunnen meerdere lagen worden aangebracht zowel nat op nat als na uitharding. Zie hiervoor het onderdeel "Coaten met epoxy". 

Epoxy gieten

Epoxy kan ook worden gegoten, afhankelijk van de gewenste laagdikte kies je hiervoor het geschikte systeem. Wanneer een epoxy voornamelijk gebruikt wordt voor het gieten van dikke lagen noem je de epoxy een giethars. Bij het ingieten van poreuze ondergronden behandel je deze eerst voor met een kwast of roller om het object goed af te sluiten, na de uitharding kun je beginnen met gieten en heb je minder kans op luchtbellen uit de ondergrond. Wij delen onze epoxyharsen op in de laagdikte waarin het fijn te verwerken is en het het mooiste resultaat oplevert. Zorg ervoor dat je niet dikker giet dan de aanbevolen laagdikte, dit kan resulteren in dat de epoxy geler wordt of zelfs kan gaan scheuren. Bij Mr.Boat vind je gietharsen die tot wel 10 cm per laag gegoten kunnen worden.

Uithardingstijd en naharden

De uithardingstijd (of pot life) wordt mede bepaald door de omgevingstemperatuur en volume van de epoxy. Ideaal is ca. 18-20 graden. Bij een lagere temperatuur kan er nog prima gewerkt worden alleen zal het uitharden dan langer duren. Wij raden aan om epoxy niet te gebruiken bij een temperatuur lager dan ca. 10 graden.

Bij het uitharden komt warmte vrij. De hars hardt eerder uit in een mengbeker dan uitgesmeerd over een groter oppervlak. Voor een langere verwerkingstijd kan je de inhoud van de mengbeker overgieten in een verfbakje.

Bij een temperatuur van ca. 20 graden is de uithardingstijd (pot life) ca. 30-40 minuten. Binnen deze tijd is de epoxy nog verwerkbaar. Daarna gaat de epoxy "gellen". De epoxy is nu niet meer verwerkbaar en heeft de substantie van kaas. In dit stadium kan zonder voorbewerking een volgende laag epoxy worden aangebracht. In dit stadium kan overtollige hars en glasweefsel nog makkelijk worden verwijderd met een scherp mes. De eigenlijke uitharding gebeurt pas na enkele uren bij kamertemperatuur met een volledige uithardingstijd van 24 uur. Bij lagere temperaturen kan de uitharding langer duren. Bij temperaturen hoger dan 20 graden gaat de uitharding sneller. Wij raden af om boven de 24 graden met epoxy te werken.

Mr.Boat injecteer epoxy

Voor zeer sterk zuigende oppervlaktes zoals kops of zacht hout of steen/cement ondergronden kan een eerste laag Mr.Boat injecteerhars worden aangebracht. Je gebruikt van deze hars iets meer per m2 dan reguliere epoxyharsen. Door 350 gram per vierkante meter aan te brengen sluit injecteer epoxy de ongegrond goed af. Deze hars is dunvloeibaar en dringt diep door in de ondergrond.

Antislip

Je kunt fijn zand toevoegen aan de epoxy om een antislip oppervlak te krijgen. Tevens verkopen wij antislip grit in verschillende grootte en speciaal antislippoeder dat geschikt is voor blote voeten.

Afwerking en bescherming tegen UV straling

De romp of onderdelen worden na het uitharden meestal geschuurd en strak geplamuurd waarna er geverfd kan worden met een UV bestendige (boot)lak en/of antifouling. Dit is belangrijk want epoxy kan vergelen onder invloed van UV straling. Zowel 1 als 2 componenten verfsystemen zijn te gebruiken op epoxy. Voor de meeste verfsystemen is geen primer vereist over epoxy maar volg altijd de adviezen van de fabrikant.

Als de afwerking transparant blijft raden wij aan om een UV-Blocker te gebruiken om vergeling tegen te gaan. Daarna kan ter extra bescherming nog een transparante UV bestendige lak worden aangebracht.

Reinigen van epoxy

Gebruik bij voorkeur wegwerpkwasten en rollers. Niet uitgeharde epoxy kan worden schoongemaakt met azijn. Uitgeharde epoxy verwijderen is iets lastiger: Verwarm de epoxy met een föhn tot maximaal 90 graden tot de epoxy weer zacht wordt en verwijder zoveel mogelijk met een verfkrabber of plamuurmes. De overgebleven epoxy verwijderen met schuurpapier. Zorg voor voldoende ventilatie als je epoxy gaat verhitten.

Mogelijke problemen en oplossingen

Voor veel voorkomende problemen met epoxy en de oplossingen hiervoor kun je bekijken in ons artikel over problemen en oplossingen.

Houdbaarheid

Mr.Boat epoxy is minimaal 2 jaar te gebruiken. Bewaar de epoxy koel en donker om vergeling te voorkomen.

Chemisch afval

Niet uitgeharde epoxyhars en harder moet met het chemisch afval mee.

Disclaimer

Bij onze producten worden duidelijke gebruiksaanwijzingen geleverd. Wij zijn altijd bereikbaar voor vragen omtrent veilig gebruik. Mr.Boat is niet aansprakelijk voor schade die voortkomt uit het gebruik van onze producten. Wij raden altijd aan om een proefstuk te maken of het gewenste resultaat wordt behaald.

Mr.Boat giethars

Glasheldere epoxy giethars voor gietingen van 0,5 tot 3 cm per laag met een eenvoudige mengverhouding van 2:1 (gewicht).

Vanaf

17,50

nieuw

Mr.Boat giethars - Ultra Clear

Extreem heldere epoxy giethars met uv-blocker voor gietingen van 0,5 tot 10 cm per laag met een eenvoudige mengverhouding van 2:1 (volume).

Vanaf

20,95

Mr.Boat universele epoxy

Universele epoxyhars voor coaten, lamineren, lijmen, plamuren, resin art en gieten tot 0,5cm met een eenvoudige mengverhouding van 2:1 (gewicht).

Vanaf

15,95

Mr.Boat giethars voor grote gietingen

Glasheldere epoxy giethars voor grote gietingen van 1 tot 7 cm per laag met een mengverhouding van 100:40 (gewicht).

Vanaf

17,50